Kolonoskopi nedir?

Kolonoskopi endoskopide (gastroskopi) olduğu gibi uç kısmında kamerası olan esnek yapıdaki endoskopi cihazı ile kalın bağırsakların tamamı ve ince bağırsağın son kısmının değerlendirildiği bir işlemdir.

Kolonoskopi ağrıya neden olur mu?

Sedasyon ya da anestezi uygulanmadan yapıldığında genellikle ağrılı bir işlemdir. Ağrıya daha iyi görüntü sağlamak için verilen havanın oluşturduğu gerilme ve bağırsakların köşe yaptığı yerlerden geçerken kolonoskopi aletinin oluşturduğu baskı neden olmaktadır. Aslında sindirim sisteminde biyopsi alınması, yakma, kesme gibi işlemler ağrı oluşturmaz, hissedilen ağrının nedeni yukarıda belirtildiği gibi bağırsaklardaki gerilmedir. İşlem sırasında bağırsaklardan normal havaya göre daha hızlı emilen karbondioksitin kullanılması işlem sonrasında havaya bağlı gerilme nedeniyle ortaya çıkan ağrının daha hafif ve kısa süreli olmasını sağlamaktadır. Buna rağmen derin sedasyon uygulanmadan yapıldığında ağrı hissedebilir. Günümüzde anestezist tarafından propofol ile derin sedasyon eşliğinde yapılması hem hasta hem de endoskopist için oldukça konfor sağlamaktadır ve gün geçtikçe yaygınlaşan bir uygulama haline gelmektedir.

Kolonoskopi neden yapılır?

Kolonoskopi işleminin yapılmasını gerektiren birçok durum söz konusudur.

• Dünya sağlık örgütü daha önceki yıllarda 50 yaş üzeri herkese hiçbir şikayeti olamasa dahi kolonoskopi taraması önermekte iken bu yaş sınırını 45’e çekmiştir. Kolon kanserlerinin büyük çoğunluğu prekanseröz olan poliplerden gelişmektedir. Taramadaki amaçta kolondaki bu poliplerin kanserleşmeden tespit edilerek çıkartılmasıdır.
• Tarama dışında ailesinde erken yaşta özellikle 50 yaş altında kolon kanseri öyküsü olan bireylerde daha erken dönemlerde kolonoskopi kontrolü yapılması gereklidir.
• Daha önce kolonoskopisinde polip tespit edilen hastaların takibinde
• Kolon kanseri şüphesi varsa
• Demir eksikliği,
• Kanlı ya da mukuslu dışkılama,
• Sebebi açıklanamamış karın ağrısı,
• 1 aydan daha uzun süredir devam eden kronik ishal şikayeti,
• Açıklanmayan kilo kaybı
• Yeni ortaya çıkan kabızlık veya dışkılama alışkanlığında değişiklik
• İnflamatuvar barğırsak hastalığı şüphesi (ülseratif kolit, Crohn hastalığı)

Kolonoskopi hazırlığı nasıl yapılmalı?

Hastaların çoğunluğu işlemin kendisinden olduğu kadar işlem öncesi yapılması gereken kolon temizliği sürecinden yakınmaktadır.

Kolonoskopi işlemindeki değerlendirmenin kaliteli bir şekilde yapılabilmesi için kolon temizliğinin iyi yapılması olmazsa olmaz şartıdır. Yeterince temizlenmemiş bir bağırsakta yapılan işlem hiçbir zaman sağlıklı sonuç vermez. Hem hasta için hem de endsokopist için verilen tüm emekler boşa gider. Bu nedenle hastaların verilen kolonoskopi hazırlık diyetini ve verilen ilaçları harfiyen uygulamaları gerekir. Temizlik için önerilen ilaç, diyet süresi ve diyet içeriği bazen hastaya göre değişiklik gösterebilir. Hastaların işlemden en az 8 saat önce yemeyi 4 saat öncede içmeyi kesmeleri gereklidir, işlem sabahı aç ve susuz olarak gelmelidir.

Kolonoskopi öncesinde ilaçlarımı kullanabilir miyim?

Kolonoskopi hazırlığı öncesinde kullanılmakta olan tüm ilaçlar hakkında işlemi yapacak doktora bilgi verilmelidir. Gerekli gördüğünde doktorunuz bu ilaçları kesebilir ya da devam ettirebilir.

• Diyabet ilaçları hazırlık sırasında kan şekerinin düşmesi riski nedeniyle kesilebilir veya azaltılması gerekebilir.
• Hipertansiyon ilaçları yakın tansiyon takibi ile alınabilir
• Kan cıvıltıcı ilaçlara hastanın kliniği ve yapılacak işlemin amacına göre karar verilmelidir
• Aspirin, ağrı kesici ve demir preperatlarının mümkünse kesilmesi gerekir

Kolonoskopiyi kimler yapar?

İşlem kalitesi açısından temizlik dışında önemli unsurlardan birisi deneyimli ve yetkili endoskopist tarafından işlemin yapılmasıdır.

 Diğer önemli bir hususda ileri teknoloji cihazların ve yöntemlerin kullanılmasıdır. Kolondaki lezyonların daha iyi görünürlüğünü ve ayırımını yapmamızı sağlayan farklı ışık dalga boyları ile yapılan görüntüleme, boyama ve büyüterek değerlendirme gibi yöntemler bu amaçla kullanılan tekniklerdir.

Kolonoskopi işleminin riski var mıdır?

Kolonoskopi tanısal amaçla yapıldığında riski çok düşüktür ve güvenli bir işlemdir. Polip çıkarılması, kanayan yüzeyel damarların yakılması ve şiddetli akut kolit varlığında yapılması halinde risk bir miktar daha yüksektir. Bu düşük orandaki risk işlemin yapılmasını engelleyecek düzeyde değildir. En sık komplikasyon ise bağırsağın delinmesidir.

Kolonoskopi ne sıklıkla yapılmalıdır?

• Kolon kanser risk faktörü olmayanlarda 10 yılda bir,
• Ailesinde erken yaş kolon kanseri öyküsü olanlarda 5 yılda bir,
• Polip tespit edilenlerde polip tipi, sayısı ve büyüklüğüne göre karar verilmelidir.
• 8-10 yıldan daha uzun süredir ülseratif kolit ve crohn Koliti olan hastalarda yıllık kolonoskopi kontrolü gereklidir,
• Ayrıca hastaya göre değişkenlik gösterebilecek durumlarda doktor tarafından karar verilmelidir.